Dominique Papety: Πανόραμα του Ευρώτα δίπλα στη Σπάρτη, 1846 (Μουσείο του Λούβρου)

Image

Η απεικόνιση ενός τοπίου που, 170 χρόνια μετά, περιμένει την καταστροφή του.

Τα σχέδια αυτά, που συνθέτουν ένα μεγάλο πανόραμα του τοπίου της Σπάρτης, ζωγραφίστηκαν τον Ιούνιο του 1846 από τον Γάλλο ζωγράφο Dominique Papety. Ο Dominique Papety (1815-1849) ήταν ένα από τα ταλέντα της σχολής του νεοκλασικισμού. Το 1846 ταξίδεψε στην Ελλάδα μαζί με τον φίλο του, ομοϊδεάτη (ήταν και οι δύο οπαδοί του ουτοπικού σοσιαλισμού του Φουριέ) και μαικήνα των τεχνών François Sabatier. Από την Ελλάδα ο Papety έφερε ένα μεγάλο σύνολο σχεδίων, τα οποία, όταν λίγο αργότερα πέθανε –σε ηλικία μόλις 34 ετών-, έμειναν στον Sabatier, ο οποίος και τα κληροδότησε στο Λούβρο.

Image

Image

Image

Image

Ανάμεσα σε αυτά τα σχέδια ξεχωρίζει το πανόραμα της Σπάρτης. Το τοπίο της έκανε ξεχωριστή εντύπωση στον Papety και τον Sabatier, τόσο για αισθητικούς όσο και για ιστορικούς και ιδεολογικούς λόγους, μια που ο μύθος της ‘Σπάρτης’ ήταν συνδεδεμένος με τις επαναστατικές και ουτοπιστικές ιδέες.

Ο Papety χρησιμοποίησε λίγες μόνο αποχρώσεις του γκρίζου και του πράσινου (μολύβι, ακουαρέλα και λευκό γκουάς πάνω σε πράσινο χαρτί) και ελάχιστο κόκκινο χρώμα, για να τονίσει τις ανθισμένες ροδοδάφνες.

Ζωγράφισε καθισμένος στις όχθες του Ευρώτα. Στο δεύτερο σχέδιο διακρίνονται τα –πολύ λίγα τότε– άσπρα σπίτια της καινούργιας πόλης της Σπάρτης. Στο κάτω μέρος των σχεδίων ο ζωγράφος σημειώνει ονόματα των επιμέρους στοιχείων του τοπίου όπως: «ο Ευρώτας», «ο Ταΰγετος», «η νέα Σπάρτη», «η οροσειρά του Μενελάιου», «ο Πλατανιστάς», και την ημερομηνία: «Σπάρτη, 12 Ιουνίου 1846».

Το τοπίο αυτό που απεικονίζεται στα σχέδια του Papety, δηλαδή η πλατιά κοίτη και οι όχθες του Ευρώτα στο ύψος Σπάρτης, είχε μέχρι σήμερα καταφέρει να διατηρήσει –παρά τα διάφορα προβλήματα- σε έναν μεγάλο βαθμό την ομορφιά του.

Σήμερα όμως, κινδυνεύει άμεσα με την πιο βάρβαρη καταστροφή, καθώς σε αυτό ακριβώς το σημείο που ζωγράφισε ο Papety ετοιμάζονται να φτιάξουν μια τσιμεντένια γέφυρα μήκους 185 μέτρων και ένα πελώριο τείχος από τσιμέντο, άσφαλτο και μπάζα που, θα κόψει την κοιλάδα στα δύο.

Σχετικά με τη «Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» του νέου έργου που σχεδιάζεται πάνω στον Ευρώτα

Η Μ.Π.Ε. για το σχεδιαζόμενο έργο της προέκτασης της οδού Λυκούργου, που κρύβεται πίσω από τον τίτλο «Παραλλαγή της Επαρχιακής οδού 4 στο τμήμα ‘ΣπάρτηΠλατάνα-Σκούρα’» έχει γίνει ήδη αντικείμενο αντιπαράθεσης στην τοπική κοινωνία της Σπάρτης. Το Δημοτικό Συμβούλιο στη συνεδρίαση της 21ης Αυγούστου 2013 αποφάσισε κατά πλειοψηφία να δώσει αρνητική γνωμοδότηση για την εν λόγω Μ.Π.Ε. Ορισμένοι ωστόσο επιμένουν να την υπερασπίζονται και να απαιτούν την πάση θυσία προώθησή της, ανάμεσά τους και ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, που την χαρακτηρίζει «άρτια και επαρκώς δικαιολογημένη». Αξίζει λοιπόν δούμε από πιο κοντά περί τίνος πρόκειται.ΜΠΕ

Η μελέτη αφορά μία τσιμεντένια γέφυρα μήκους 185 μέτρων που θα χτιστεί μέσα στην κοίτη του Ευρώτα, στο πλατύτερο σημείο της, και έναν «δρόμο» που θα είναι υπερυψωμένος καθ’ όλο το μήκος του σε ύψος που ξεπερνά τα 7 μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους, πλάτους έως 35 μέτρων και μήκους 1.100 μέτρων. Αφορά δηλαδή ένα πελώριο τείχος από τσιμέντο, μπάζα και άσφαλτο που θα κόβει κάθετα την κοιλάδα του Ευρώτα, καταστρέφοντας βάναυσα και ανεπανόρθωτα ένα μοναδικό τοπίο, προξενώντας σοβαρή ζημιά στη μορφολογία και στο οικοσύστημα του ποταμού, θάβοντας οριστικά ένα μεγάλο κομμάτι του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Σπάρτης· αφορά ένα έργο που ακυρώνει τις δυνατότητες ανάδειξης και αξιοποίησης της ζώνης του Ευρώτα και προωθεί την παραπέρα υποβάθμισή της. Συνέχεια

Χάρτης της Σπάρτης και της περιοχής της από τον ταξιδιωτικό οδηγό Ελευθερουδάκη (1926)

Image

Image

Ελλάς, Οδηγός ταξιδιώτου: Αθήναι και Αττική – Στερεά Ελλάς – Ήπειρος – Θεσσαλία – Πελοπόννησος.

Εκδ. Ελευθερουδάκη (1926)

Ευρώτας: απειλές και προοπτικές

H εκδήλωση αυτή, που είχε σαν θέμα τις απειλές υποβάθμισης του ποταμού και την ανάγκη προστασίας και ανάδειξής του, πραγματοποιήθηκε στις 12 Αυγούστου 2013 στην Πνευματική Εστία Σπάρτης, μετά από κάλεσμα της Πρωτοβουλίας Πολιτών για τον Ευρώτα. Η Πρωτοβουλία συγκροτήθηκε με αφορμή το σχέδιο κατασκευής ενός νέου δρόμου και γέφυρας πάνω στον Ευρώτα.

Ο Ευρώτας : απειλές και προοπτικές

Ευρώτας, απειλές και προοπτικές

Τη Δευτέρα, 12 Αυγούστου, συζητάμε για τα προβλήματα της περιοχής του Ευρώτα κοντά στη Σπάρτη, για τις παλιές και νέες απειλές υποβάθμισης του ποταμού και για την ανάγκη προστασίας και ανάδειξής του –με αφορμή το σχέδιο δημιουργίας ενός νέου δρόμου και γέφυρας στην προέκταση της οδού Λυκούργου.

Θα συμμετάσχουν και θα μιλήσουν εκπρόσωποι συλλόγων και ειδικοί επιστήμονες.

Δευτέρα, 12 Αυγούστου, 7 μ.μ.

Στην αίθουσα της Πνευματικής Εστίας Σπάρτη (Λυκούργου 82 και Χαμαρέτου)

Πρωτοβουλία Πολιτών για τον Ευρώτα       https://eurotas.wordpress.com/

Ο Κώστας Πασαγιάννης περιγράφει τον «παράδεισο» της κοιλάδας του Ευρώτα (1922)

Image

Το 1922 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Κώστα Πασαγιάννη, Σπάρτη-Μυστράς, από τον εκδοτικό οίκο ‘Τύπος’ του Δ. Ταγκόπουλου, του εκδότη του Νουμά, του περιοδικού των δημοτικιστών. Παραθέτω ορισμένες σελίδες, κυρίως αυτές όπου ο Πασαγιάννης περιγράφει τον Ευρώτα και την κοιλάδα του, σαν έναν επίγειο «παράδεισο» (χρησιμοποιώντας και φωτογραφίες του Boissonnas, και παραθέματα από τον Αμπού.)

«…τα μαγικά τα περιβόλια των παραμυθιών, που κοιμούνται αιώνια αμποδεμένα τα ξανθά τα βασιλόπουλα κάτω από τα ανθισμένα δέντρα, θάδιναν ίσως την εικόνα της ονειρευτής κοιλάδας που δροσίζει στα φιδογυρίσματά του Ευρώτας και παραστέκει απάνω ο θεϊκός ο Ταΰγετος. Δάση από λεύκες πελώριες, λόγγοι από πυκνότατους καλαμιώνες στα παραπόταμα. Δάση από δάφνες. Πλατάνια θεόρατα και παχύσκιες ιτιές. Απέραντοι ελαιώνες. Κάμποι κατάφυτοι από ατέλειωτα δάση πορτοκαλιές και νεραντζιές. Αμπέλια. Νερά τρεχούμενα. Πηγές ονειρευτές. Κεφαλάρια, που θεριεύουν παντού μια τροπική βλάστηση. […]

Από το τέρμα της οδού Λυκούργου της νέας Σπάρτης, το θέαμα συναρπαστικό καθαυτό. Η βαθιά συγκίνηση που υποβάλλει, μοιάζει σαν πρωτόγονη θρησκευτική μυστικοπάθεια».

Αυτός ο «παράδεισος», που μπορούμε να τον αντικρίσουμε -ακόμα- από το ανατολικό τέρμα της οδού Λυκούργου, είναι σήμερα έτοιμος να υποστεί την οριστική του καταστροφή

Image Συνέχεια