Στο Χάνι του Βουρλιά το 1836

Image

Επανερχόμαστε στο θέμα των χανιών του δρόμου Τρίπολης Σπάρτης, αλλά αρκετές δεκαετίας παλιότερα. Το παραπάνω χαρακτικό είναι μια σπάνια απεικόνιση μιας ομάδας Βρετανών περιηγητών μέσα στο Χάνι του Βουρλιά. Το έχει σχεδιάσει ο F. W. Newton και είναι δημοσιευμένο στο εξώφυλλο του ταξιδιωτικού βιβλίου που έγραψε ο Edward Giffard. Ήταν αρχές του 1836 όταν αυτοί οι δύο νεαροί, συμφοιτητές στην Οξφόρδη, αποφάσισαν να κάνουν το ταξίδι στην Ελλάδα. Ταξίδια τον Ιανουάριο ήταν πολύ ασυνήθιστα, οι περισσότεροι προτιμούσαν να έρχονται την Άνοιξη. Συνέχεια

Τα χάνια στο δρόμο Τρίπολης-Σπάρτης (γύρω στο 1900)

Image

Το ερέθισμα γι’αυτό το πρόχειρο σημείωμα ήταν η κοινοποίηση μιας παλιάς φωτογραφίας από τον Γιώργο Γιαξόγλου και η προτροπή του να βρούμε στοιχεία για τα παλιά χάνια. Η, δημοσιευμένη το 1903, φωτογραφία (πρόκειται για μια στερεοσκοπική φωτογραφία, που έδινε δηλαδή μια τρισδιάστατη εντύπωση) εικονίζει μάλλον το Χάνι του Μπακούρου (αν και, ίσως από κάποια παρανάγνωση, στη λεζάντα αναφέρεται ως χάνι του «Bachouni»). Στον χάρτη που δημοσίευσε ο William Loring το 1895, έναν από τους καλύτερους χάρτες για την περιοχή, μπορούμε να τα δούμε τα χάνια που υπήρχαν τότε πάνω στο δρόμο Τρίπολης-Σπάρτης, όχι μόνο εκείνα που λειτουργούσαν αλλά και εκείνα που είχαν ερειπώσει.

Image

Τα χάνια αναφέρονται επίσης στην (αγγλική) έκδοση του οδηγού Baedeker του 1905. Εκεί διαβάζουμε ότι το «καινούργιο Χάνι του Μπακούρου» βρίσκεται σε 3 ¾ ώρες απόσταση από την Τρίπολη, στο σημείο όπου ο παλιός μουλαρόδρομος συναντούσε τον καινούργιο (τότε) αμαξιτό δρόμο, και ότι οι άμαξες συνήθιζαν να σταματάνε σ’αυτό το χάνι. Η Αράχοβα, σύμφωνα πάντα με τον Baedeker, είναι σε απόσταση τριών ωρών, νοτιοανατολικά, από το Χάνι του Μπακούρου. 25 λεπτά βορειότερα, στον παλιό μουλαρόδρομο, πάνω σε μια καμπή του Σαρανταπόταμου, βρισκόταν το ερειπωμένο πλέον, Χάνι της Κρύας Βρύσης.

Μία ώρα πιο κάτω ο δρόμος (που συνέπιπτε πλέον με τον μουλαρόδρομο) έφτανε στο Χάνι της Κόκκινης Λούτσας, που ονομαζόταν έτσι από την μικρή πεδιάδα με το κόκκινο έδαφος. Ύστερα από ακόμα μία ώρα ο αμαξιτός δρόμος και ο μουλαρόδρομος χώριζαν και μισή ώρα μετά, λέει ο οδηγός, «αντικρίζουμε τον Ταΰγετο». Μισή ώρα πιο κάτω ήταν το Χάνι του Δημήτριου Λουκή (στο οποίο μπορούσες και να διανυκτερεύσεις) και, άλλες δυο ώρες από εκεί, το Χάνι του Βουρλιά, που ήταν το πιο διάσημο στον 19ο αιώνα. Εδώ σταμάταγαν όλοι οι ταξιδιώτες για να ξεκουραστούν αλλά και για να απολαύσουν την πρώτη ανοιχτή θέα της κοιλάδας του Ευρώτα και του Ταΰγετου. (Ίσως να είναι αυτό που βλέπουμε στην πιο κάτω φωτογραφία του Fred Boissonas.)

Image

Στο χάρτη του Loring σημειώνεται ακόμα (λίγο πάνω από τον Βουρλιά, στον παλιό μουλαρόδρομο) το Χάνι του Κρεβατά, επίσης περίφημο κάποτε, αλλά ερειπωμένο κι αυτό τότε.

Μετά το Χάνι του Βουρλιά, ο παλιός δρόμος κατέβαινε προς τον Ευρώτα για βρει την Γέφυρα του Κόπανου (για την οποία ο οδηγός Baedeker του 1905 μιλάει σαν να στέκει ακόμα, ενώ είχε γκρεμιστεί, προφανώς γιατί ο συγγραφέας του είχε ταξιδέψει πριν το 1902). Ο νέος δρόμος ακολουθούσε, ήδη από τότε, άλλη διαδρομή, περνώντας την γέφυρα της Κελεφίνας και τον Ευρώτα από την γνωστή μας σιδερένια γέφυρα, που στέκει ακόμα (περιμένοντας να της δοθεί κάποια προσοχή).